Chùa Long Tiên là ngôi chùa lớn nhất và quan trọng nhất của Hạ Long.
1. Giới thiệu về Chùa Long Tiên – Cổ tự dưới chân núi Bài Thơ
1.1. Vị trí địa lý đắc địa
Chùa Long Tiên nằm dưới chân núi Bài Thơ – một trong những danh thắng nổi tiếng bậc nhất Hạ Long, thuộc phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Đây là khu vực trung tâm hành chính cũ của thành phố, mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa.
Với thế “tựa sơn hướng thủy”, chùa Long Tiên trở thành điểm tựa tâm linh của người dân vùng đất mỏ, hòa quyện giữa cảnh quan thiên nhiên và kiến trúc Phật giáo truyền thống.
1.2. Lịch sử xây dựng và tên gọi
- Năm xây dựng: 1941
- Thời kỳ: Thời Pháp thuộc, là ngôi chùa lớn nhất được xây mới tại Hạ Long trong thế kỷ 20.
- Ý nghĩa tên gọi: “Long Tiên” nghĩa là Rồng và Tiên – hình ảnh gắn liền với truyền thuyết Rồng đáp xuống tạo nên Vịnh Hạ Long.
Dù không có tuổi đời hàng trăm năm như các cổ tự miền Bắc, chùa Long Tiên vẫn giữ nguyên vẻ uy nghi và mang đậm dấu ấn mỹ thuật thời Nguyễn.
2. Kiến trúc chùa Long Tiên – Hài hòa giữa linh thiêng và nghệ thuật
2.1. Cổng Tam Quan uy nghi
Cổng Tam Quan là biểu tượng nổi bật nhất khi du khách đặt chân tới chùa:
- Xây theo kiến trúc vòm cuốn lớn, tạo cảm giác bề thế.
- Trên đỉnh là tượng Phật A Di Đà bằng đá trắng.
- Họa tiết trang trí gồm: rồng chầu, long – lân – quy – phượng, mang đậm phong cách điêu khắc dân gian.
Không gian sân chùa rộng rãi, thoáng đãng, thường được sử dụng để tổ chức các nghi lễ lớn và đón du khách thập phương.
2.2. Chánh điện – Không gian thờ tự trang nghiêm nhất Hạ Long
Chánh điện chùa Long Tiên được xây dựng theo kiểu chữ Đinh (T) truyền thống, mái lợp ngói ống với các chi tiết nghệ thuật đặc sắc:
- Lưỡng long chầu nguyệt trên bờ nóc tượng trưng cho sự cân bằng âm dương.
- Tượng thờ phong phú:
- Tam Thế Phật
- Di Đà Tam Tôn
- Phật Thích Ca Mâu Ni
- Các ban thờ Tứ Phủ, Công Đồng
Đây là minh chứng cho sự hòa quyện giữa Phật giáo và tín ngưỡng thờ Mẫu – nét đặc trưng tâm linh của người Việt.
2.3. Nhà Tổ, Gác Chuông và các công trình phụ
- Nhà Tổ: nơi thờ các vị Tổ sư đã xây dựng và gìn giữ chùa qua nhiều thập kỷ.
- Gác Chuông – Gác Trống: được đặt đối xứng, mang âm thanh linh thiêng vào mỗi buổi sớm hoặc những dịp lễ trọng.
- Chuông chùa có khắc văn tự Hán Nôm ghi lại lịch sử hình thành và tâm nguyện xây chùa.
3. Giá trị văn hóa – tâm linh của Chùa Long Tiên
3.1. Trung tâm tín ngưỡng lớn nhất thành phố Hạ Long
Chùa Long Tiên đóng vai trò là trung tâm Phật giáo quan trọng nhất của Hạ Long, nơi:
- Người dân cầu bình an, sức khỏe, tài lộc
- Phật tử đến hành hương mỗi rằm, mùng Một
- Du khách tìm chốn an yên giữa lòng phố biển
Không gian thanh tịnh của chùa khiến nơi đây trở thành điểm dừng chân tinh thần của hàng vạn du khách mỗi năm.
3.2. Lễ hội chùa Long Tiên
- Thời gian: 24 tháng 3 âm lịch hằng năm
- Hoạt động:
- Rước tượng và tế lễ truyền thống
- Hát chèo, múa rồng
- Trò chơi dân gian đặc trưng vùng Đông Bắc
Lễ hội không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn bảo tồn nhiều giá trị văn hóa cổ truyền.
3.3. Giá trị du lịch nổi bật
Chùa Long Tiên là điểm đến cần có trong mọi hành trình khám phá Quảng Ninh nhờ:
- Vị trí gần núi Bài Thơ, Vịnh Hạ Long và các khu phố trung tâm
- Cảnh quan cổ kính, hài hòa với thiên nhiên
- Giá trị lịch sử – tâm linh sâu sắc
Đây cũng là địa điểm lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu đời sống văn hóa bản địa của người dân vùng đất mỏ.
Kết luận
Chùa Long Tiên không chỉ là một di tích tôn giáo mà còn là dấu ấn văn hóa đặc sắc của thành phố Hạ Long. Với kiến trúc truyền thống, cảnh quan hùng vĩ và giá trị tâm linh bền vững, nơi đây xứng đáng trở thành điểm đến không thể bỏ lỡ khi ghé thăm Quảng Ninh.
